Bediüzzaman ve Demokratlar

Birçok okuyucumuz, Üstad Bediüzzaman’ın Demokratlara bakışını ve o­nlarla münasebetinin ne şekilde olduğunu soruyor.

Yine, okuyucularımızdan aldığımız bilgilere göre, sözlü veya yazılı bazı hatıralarda Üstad Bediüzzaman’ın Demokratlara menfice baktığı, bilhassa son zamanlarda o­nları adeta defterden sildiği şeklinde fikirler, görüşler yer alıyormuş…

Hemen başta ifade edelim ki, bunlardan hiçbirinin güvenirliği yoktur. Çoğu da indî mülâhazadır, dedikodudur ve sağlam kaynaktan yoksundur.

Zira, Üstad Bediüzzaman’ın ilk zamanlarından son zamanlarına kadar olan açık beyanları ortadadır. Üstelik, bunların hiçbirinde herhangi bir çelişki, bir zıtlaşma söz konusu dahi değildir.

Hiç değişmeyen çizgi “Ahrar–Demokrat” çizgisidir. Eski ve Yeni Said’in bütün eserlerinde, bu çizgiyi bâriz şekilde görmek mümkün. Dolayısıyla, başkasının şüphe ve tereddüt uyandıran beyanları, hatıraları sağlıklı birer ölçü, delil, miyar teşkil etmez.

Ayrıca, bu hususta doğru bilgilere ulaşmak isteyenler için, burada gayet derece pratik bir yol takip etmelerini tavsiye edebiliriz. Şöyle ki:

Meselâ, siyasî ve içtimaî düstûrları ders veren o­nlarca risâleye bakıp tetkik etmek yerine, sadece Emirdağ Lâhikasının II. Cildine bakmaları halinde bile, bu meselenin izahına kifayet edecek kadar bilgilere ulaşabilirler.

Siz bu eseri elinize alıp metinlerin tamamını okuyabilirsiniz. Biz ise, burada ilgili bazı mektuplardan sadece birkaç cümle iktibas ile sayfa numaralarını vermekle iktifa ediyoruz.

* * *

İşte, Emirdağ Lâhikası, (1995–2005 yılı baskıları) 267. sayfada yer alan Üstad Bediüzzaman’ın ifadeleri: “Eski tahribatı tamirata başlayan hakikî vatanperverler olan Demokrat namında hamiyetli Ahrarlar, yani hürriyetperverler, Nur ve Nurcuları takdir etmelerine çok minnettarım. o­nların muvaffakiyetine çok duâ ediyorum. İnşaallah, o Ahrarlar istibdad-ı mutlakı kaldırıp tam bir hürriyet-i şer’iyeye vesile olacaklar.”

Burada, 1950’lerdeki Demokratları Meşrutiyet zamanındaki Ahrarlar ile irtibatlandıran Bediüzzaman Said Nursî, Nur talebelerinin hem geçmişte, hem de günümüzde o­nlara “nokta–i istinad” olduklarını ve olmaya da devam etmeleri gerektiğini ders verip tavsiye eder. (Bakınız, ilgili mektupların Emirdağ Lâhikasındaki sayfa numaraları: 271 ve 426.)

Gariptir ki, ikinci mektupta Demokratların Ankara’da yapılmakta olan kongrelerini, Üstad Bediüzzaman “Ankara’da dindar Ahrarların kongresi” şeklinde yâd ediyor. Üstelik, o­nları tebrik ile duâda bulunuyor. Demek ki, burada kök ve misyon irtibatını kuruyor.

Zira, 1950’lerde Ahrar isimli bir parti yok; iktidardaki Demokratlar var. Bu partinin mensupları “eski zamanın Ahrarları” ile aynı çizgide değerlendirilmiş olduğu bu mektuptan da açıkça anlaşılmış oluyor.

* * *

Bütün bunlara ilâveten, Üstad Bediüzzaman’ın vefatından evvel vermiş olduğu “son ders”inde de, yine Demokratlardan övgüyle söz ediyor ve talebelerine o­nlara yardımcı olmaları tavsiyesinde bulunuyor.

İşte, Emirdağ Lâhikası isimli eserin son (457-58) sayfalarından mevzuyle alâkalı birkaç cümle:

“Risâle-i Nur’un neşri her tarafta kanaat-i tamme verdi ki, Demokratlar dine taraftardırlar. …Şimdi Allah’a şükrediyoruz ki, siyasî partiler içinde bir parti, …Risâle-i Nur’a mümanâat etmedi, neşrine müsaadekâr davrandı, nâşirlerine de tazyikattan vazgeçti. …Madem siyasetçilerin bir kısmı Risâle-i Nur’a zarar vermiyor, az müsaadekârdır; ‘ehvenüşşer’ olarak bakınız. Daha ‘âzamüşşer’den kurtulmak için, o­nlara zararınız dokunmasın, o­nlara faydanız dokunsun.”

Evet, Bediüzzaman Said Nursî’nin Demokratlara bakışı, anafikir ve satırbaşlarıyla böyledir. Bunun dışında bir mânâ ve mahiyetin nazara verilmesi, Hz. Bediüzzaman’ın içtimaî ve siyasî meslek ve meşrebiyle bağdaşmayacağı kanaatindeyiz.

Üstad Bediüzzaman’ın zaman zaman siyasete mesafeli durması, o­nun bu “Ahrar–Demokrat” çizgiyi red, yahut terk ettiği anlamına gelmediği gibi, o­nun bir başka çizgiyi tercihe yöneldiği anlamına da asla ve kat’a gelmez.

Üstad Bediüzzaman’ın 14–15 yaşlarında kabul etmiş olduğu “siyasetteki muktesid meslek” çizgisi (Münâzarât, s. 123), hayatının son demine kadar kırıksız, zigzagsız şekilde devam etmiştir.

Benzer konuda makaleler:

• Demokratlar muvaffak olacaklar
• Bediüzzaman İttihad ve Terakki’yi neden destekledi?
• İman-hürriyet ilişkisi ve ahrarlar
• Sorulara cevaplar (2)
• Bediüzzaman ve demokratlık
• Demokratlar çıktı, istibdadı bir derece kırdı
• “Bu millet Halk Partisini iktidara getirmez”
• Risale-i Nur’dan demokratlara bakış
• Ahrar Fırkası Demokratlar olarak dirildi
• İman, hürriyet ve demokratlık