Çocuğunuz çok mu öfkeli!

Hepimiz zaman zaman sosyal ve ruhsal etkenler sebebiyle kontrol dışı oluruz. Bir yetişkinin bu fıtri durumda nasıl davranacağı, mantıki muhakeme neticesinde kişiliğine uygun bir tavırla belirlidir. Henüz muhakeme ve davranış kontrolünün nasılını sorgulayamayacak yaşta olan çocuğumuzu yönlendirmek, anne-baba vazifesidir. Çocuklar öfkelendiklerinde saldırgan davranışlar gösterirler.

Eğer bu duygularını olumlu yöne kanalize edersek olumsuz davranışlardan uzak durabilirler. Hareketlerine, düşüncelerine kısacası kendi dünyasına şekil veren çocuk, model olarak anne babayı seçer. Çocuğun öfkesi karşısında anne-baba sakinliğini koruyabilir, anlayışla yakalaşabilirse gelecekte çocuğunun sorunlarla baş edebilmesinde yardımcı olur. Zira kendine güvenen kimseler öfkelerini kolaylıkla denetim altına alabilirler. Sakinliğin yanı sıra yapabileceğimiz pratik alıştırmalar da önerilebilir. Bir öfke krizi sırasında onun için neler yapabilirsiniz?

-Dokunmak, sevgiyi hissettirmenin en etkin yoludur. Ve bütün çocuklara ulaşmada en etkili araçtır. Kucaklamak, başını okşamak, avuçlarını sadece ellerine almak vs. gibi bedensel temas desteğin, varlığı hissettirmenin alamet-i farikasıdır, öfkeyi dindirebilir.

-Bu öfke nöbeti karşısında sükuneti korumanın yanı sıra öfkenin kaynağı ve “niçin”ini anlamaya çalışmak çocuğu anladığınızı hissettirmek onu sakinleştirebilir.

-Çocuğunuz bütün lisan-ı kal ile yaptığınız davranışlara tepkisiz kalıyorsa müspet cevap vermek yerine, o halde onu sakinleşinceye kadar yalnız bırakabilirsiniz. Ve sakinleşince yanınıza gelmesini ondan isteyebilirsiniz. Davranışlarındaki yanlışlıkları anlatmak için ise sakin olduğunuzu hissettiğiniz an uygun bir üslupla ifade edin.

-Komik sözler sarf etmek, bazen ani duygu değişimlerine sebep olabilir. Çocuğunuz dilinizi anlamıyorsa siz onun diliyle onu anlamak durumundasınız. Çocuğunuzla birlikte komik sözler bulabilirsiniz ve öfkelendiğinde o kavramın çocuk zihninde komik bir şekilde algılanmasını sağlayabilirsiniz. Mesela kazak… Çocuğunuz bundan sonra birisine kızarsa onu sadece ‘kazak’ diye adlandırmasını ve hayalinde yırtık pırtık bir kazak olarak canlandırmasını sağlayabilirsiniz. Sizi güldürmeyen çoğu şey çocuğunuzun duygularını değiştirebilecek etkiye sahiptir.

-Bir çekmecede birkaç tane balon bulundurun. Çocuğunuz öfkelendiğinde bu çekmeceden balon alıp şişirsin, vursun, yumruklasın, hatta bir iğne alsın ve patlatsın. Böylece enerjisini, öfkesini o esna da zararsız bir şekilde çıkarmış olacaktır ve rahatlayacaktır.

-Küçük toplar haline getirilmiş gazete kağıtları ile bir kova dolu olarak hazır tutulsun. Çocuğunuz öfkelendiğinde bu öfke kovasının yanına gidip içinden gazete kağıtlarını çıkartıp, onları tekrar avucunda sıkarak kovaya hızla geri atmalıdır. Ne kadar sert atarsa kendisine o kadar yüksek bir tını ile cevap gelecektir. Birkaç atışla öfke azalır.

-Bir diğer öneri; spor, çocuğun enerjisini de boşaltması ve rahatlaması için bir aktivite de bulunmasını sağlar. Futbol, basketbol, voleybol, tenis vb… faaliyetlerde bulunmak çocuğa maddi mânevî sağlık açısından faydalarda bulunabilecek aktivitelerdir.

-Öfkelendiğinde dışarıda çıkarabilirsiniz. Onunla bir yürüyüş veya herhangi bir oyun (koşu yarışı, yakalamaca vs…) oynayıp rahatlamasını sağlayabilirsiniz.

-Saldırgan bir tutumda bulunan kişi bu davranışı yüzünden siniri ikiye katlar. Kim hoşgörülü, sakin bir tutumla karşılanmak istiyorsa o da öyle davranmalıdır. Bunu çocuğunuza küçük bir oyunla gösterebilirsiniz. Bu oyun tecrübe edilerek istifadesi oldukça fazla görülen bir oyundur.

Çocuğunuzun karşısında bir ayna gibi dikilin. Çocuğunuzdan bazı hareketler yapmasını isteyin, farklı konuşma biçimleri de denettirin. Sonra da sıra size gelsin. Birlikte gösterilebilecek her davranışı uygulamayı deneyin. Örneğin, gülümseyerek bakın, el sallayın, dil çıkarın, nanik yapın, dişlerinizi gıcırdatın, ona yumruk sallayın, güzel sözler kullanın, bağırın, tehdit edin vb… Bu davranışlar içinde en saygılı, dostça duygular hissettirdiğine inandığı davranışlardan beğenmediği davranışlara doğru sıralama yapmasını isteyin. Ve sonra sizde olmasını istemediği davranışları ona söyletin. Siz o davranışları yaparken onun neler hissettiğini anlattırın.Ve çocuğunuz öfkelendiğinde yanlış davranışlarda bulunmadan önce bu oyunu oynamaya onu davet edin. İstenmeyen davranışlarını kendiliğinden daha kolay bulacak ve değiştirecektir. Ayrıca böylece çocuğunuza davranışlarının başkalarını ve onu nasıl etkilediğini göstererek, ona anlayışı ve başkasının duygularını anlayabilmeyi öğretmiş olacaksınız.

En önemlisi de ne kadar önemli (!) olduğunu iddia ettiğiniz işiniz olursa olsun çocuğunuza duyarsız kalmayın. Bir anne-babanın dünyadaki en önemli işi çocukları olsa gerek, onun ötesi yok. Zira bütün dünyalarını çocuklarının yaşamları üzerine kurdukları gerçeği göz ardı edilemez.

“Merhamet şebekelerinin kurulduğu” bir dünya için küçük zamanları ve onların dünyalarını önemsemek zorundayız!