Ey âlem-i İslâm! Hayatın ittihadda

altİSLÂMİYET, SELM VE MÜSÂLEMETTİR; DAHİLDE NİZA’ VE HUSÛMET İSTEMEZ

Ey âlem-i İslâmî! Hayatın ittihadda. Ger ittihad istersen, düsturun bu olmalı:

“Hüve’l-hakk” yerine “Hüve hakkun” olmalı; “Hüve’l-hasen” yerine “Hüve’l-ahsen” olmalı.

Her Müslim kendi meslek, mezhebine demeli: “İşte bu haktır; başkasına ilişmem. Başkaları güzelse, benim en güzelidir.”

Dememeli: “Budur hak; başkaları battaldır. Yalnız benimkidir güzeli; başkaları yanlıştır, hem çirkindir.”

Zihniyet-i inhisar, hubb-u nefisten geliyor. Sonra maraz oluyor; niza’ ondan çıkıyor.

Dert ile dermanlar taaddüdü hak olur; hak da taaddüd eder. Hâcât ve ağdiyenin tenevvüü hak olur; hak da tenevvü eder.

İstidad, terbiyeler tekessürü hak olur; hak da tekessür eder. Bir madde-i vahide, hem zehir ve hem panzehir.

İki mizaca göre mesâil-i fer’îde hakikat sabit değil, izafî ve mürekkeb. Mükellefîn mizaçlar,

Ona bir hisse verip, ona göre ederek tahakkuk ve terekküb, her mezhebin sahibi mühmel mutlak hükmeder.

Mezhebinin hududu tayinini bırakır temâyül-ü mizaca. Taassub-u mezhebî, tamime sebep olur.

Tamimin iltizamı, sebep olur nizaa. İslâmiyet’ten evvel tabakàt-ı beşerde derin uçurumlar,

Hem tebâud-u acibi istedi, bir vakitte taaddüd-ü enbiya, tenevvü-ü şerâyi, müteaddid mezhebler.

Beşerde bir inkılâb İslâmiyet yaptırdı. Beşer tekàrüb etti; şer’ etti ittihad, vahid oldu peygamber.

Seviye bir olmadı; mezheb taaddüd etti. Terbiye-i vahide kâfi geldiği zaman, ittihad eder mezhebler.

Sözler, Lemaat, s. 804

LÛ­GAT­ÇE:
ağdiye: Gıdalar.ger: Eğer.
hubb-u nefis: Kendini beğenme.
husumet: Düşmanlık.
hüve’l-hakk: Sadece o haktır.
hüve hakkun: O haktır.
hüve’l-ahsen: O en güzeldir.
hüve’l-hasen: sadece o güzeldir.
ittihad: Birlik, birleşme.
mesâil-i fer’î: Dinin teferruat meseleleri.
müsâlemet: Karşılıklı barış içinde olma.
niza’: Kavga, çekişme.
selm: Sulh, barış.
taaddüd: Bir kaç tane olma.
tekàrüb: Birbirine yaklaşma.
tekessür: Çoğalma.
tenevvü’: Çeşitlenme.
zihniyet-i inhisar: Tekelci zihniyet.

Benzer konuda makaleler:

İlk yorum yapan olun

Makale hakkında düşüncelerinizi paylaşın...

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*