Hırs ve tamah

Hırs, sözlük anlamı itibarı ile arzu etme, ona aşırı derecede tutkun olma, sonu gelmeyen istek aç gözlülük demektir.

Ahlakı bir terim olarak: Belli bir amaca erişme hususunda kişinin bütün benliğinin saran arzu ve istek.

Hz. Peygamber Efendimiz (asm) yöneticilik ihtirası taşıyanları yermiş, yani ihtiras sahibi olan yöneticileri hoş karşılamamıştır.

“İnsan oğlu yaşlansa da onda iki şey genç kalır: Hırs ve haset.”

Hz. Peygamber Efendimiz (asm) “İnsan oğlunun iki vadi dolusu altını olsa mutlaka bir üçüncüsünü ister. Onun gözünü ancak toprak doyurur. Tevbe edenlerin tevbesini Allah kabul eder.” (Buhari rikak 10)

Tamah ise, ”Aç gözlü davranmak, haddinden fazla istemek, gözü doymamak, şiddetle istemek, ifrat derecede arzulu olmak” gibi anlamlar taşımaktadır.

Peygamber Efendimiz (asm) bir hadisi şerifinde ise şöyle buyurmaktadır: “Bir koyun sürüsüne salıverilmiş iki kurdun koyunlara verdiği zarar, servet ve mevki düşkünlerinin dinine verdiği zarardan daha büyük değildir.” (Tirmizi 30)

Aşırı hırs ve tamah insanı felakete götürür. Ölçülü hırs ve tamah ise; insanı meşru yoldan çalışıp kazanmaya sevk eder. Peygamberimiz (asm) yine bir hadisi şerifinde ise şöyle buyuruyor: “Şayet bir kimse tamahkar olursa zelil olur. Bir kimse kanaat ederse o insan şerefli ve güçlü olur.”

Kur’an-ı Kerim’de ise şöyle bildirilmektedir: İbrahim (as) Cenabı Hakka şöyle dua etmektedir. ‘Ya Rabbi! Beni ve çocuklarımı puta tapmaktan koru!’

Puttan maksat gerçek putlar olduğu gibi, aşırı derecede para sevgisi olarak da ifade edilmektedir.

Çok ileri derecede parayı sevmek bir nevi parayı put yapmak gibidir. Kur’an-ı Kerim’de Cenabı Hak şöyle buyuruyor: “Deki, Eğer Rabbimizin rahmet hazineleri sizin olsaydı, tükenir korkusuyla yine de vermeyip cimrilik ederdiniz. Gerçekten insan çok cimridir.” (İsra, 100)

Mübarek peygamberimiz (asm) bir hadisi şerifinde şöyle buyurmaktadır: “Her sabah iki melekten biri (Yarabbi infak edene karşılığını ver!) diye, diğeri de (Cimrilik edenin malını helak et diye dua eder) (Buhari)

Bu hususla alakalı olarak Hz. Ali (ra) şöyle buyurmaktadır: “Hırsın kökü aç, gözlülük meyvesi ise kınamaktır.”

“En helak edici şey aç gözlülüktur.”,

Dindarlığın başı tamahı terk etmektir.”

Yabancı düşünürlere göre; “Dünya herkese yetecek kadar büyüktür. Onun için, başkasının yerini kapmaktansa, çalışarak gerçek yerinizi bulun.” (Charlie Chaplın)

“Hırs ve tamahın başladığı noktada saf duygular sona erer.” (Balzac)

“İnsaların hırsı ve tamahı, mesut olmamalarının tek sebebidir.” (Ferebn)

“Hırs ve para düşkünlüğü, bekli de bütün diğer ihtiraslardan daha fazla suç sebebidir.” (Aristotes)

Konu oldukça geniştir. Daha fazla uzatmadan Rabbimizden kanaat sahibi olup hırs ve tamahtan uzakta kalmamızı niyaz ederiz. Aullah (cc) bizleri aç gözlülükten ve her türlü kötü ahlaktan muhafaza eylesin. Amin.

Ali Sandıkçıoğlu

Benzer konuda makaleler:

• Birlik ve beraberliğin önemi
• Hayvanlara karşı merhametli olmak
• Kur’ân usulune uygun okunmalı
• Ben de sizden biriyim
• İnsanları şaşırtan manzara
• Riyadan şirke, şirkten riyaya yollar var
• “Yaratan Rabbının adıyla oku!”
• Müslim Bin Haccac (821-875)
• Efendimiz mi? Peygamber Efendimiz mi? (a.s.m)
• Hürriyet ve Allah’a ibadet