Medeniyetin güzellikleri

Mehasin-i medeniyet denilen emirler, şeriatın başka şekle çevrilmiş birer meselesidir…
 
Hâtime

İslâmın ve Asya’nın istikbali, uzaktan gayet parlak görünüyor. Çünkü Asya’nın hâkim-i evvel ve âhiri olan İslâmiyetin galebesi için dört-beş mukavemetsûz kuvvetler ittifak ve ittihad etmektedirler.
Birinci kuvvet: Maarif ve medeniyetle mücehhez olan İslâmiyetin kuvvet-i hakikiyesidir.

İkincisi: Tekemmül-ü mebâdî ve vesaitle mücehhez olan ihtiyac-ı şediddir.

Üçüncüsü: Asya’yı gayet sefalette, başka yerleri nihayet refahette görmekten neş’et eden tenebbüh-ü tâm ve teyakkuz-u kâmille mücehhez olan gıpta ve rekabet ve kîn-i muzmerdir.

Dördüncüsü: Ehl-i tevhidin düsturu olan tevhid-i kelime; ve zeminin hasiyeti olan itidal ve tâdil-i mizaç; ve zamanın ziyası olan tenevvür-ü ezhan; ve medeniyetin kanunu olan telâhuk-u efkâr; ve bedeviyetin lâzımı olan selâmet-i fıtrat; ve zaruretin semeresi olan hafiflik ve cüret-i teşebbüsle mücehhez olan istidad-ı fıtrîdir.

Beşincisi: Bu zamanda maddeten terakkiye mütevakkıf olan i’lâ-yı kelimetullah, İslâmiyetin emriyle ve zamanın ilcââtıyla ve fakr-ı şedidin icbarıyla ve her arzuyu öldüren ye’sin ölmesiyle hayat bulan ümitle mücehhez olan arzu-yu medeniyet ve meyl-i teceddüttür. Ve bu kuvvetlere yardım etmek için ecanib içine ihtilâl veren ve medeniyetleri ihtiyarlandıran mesâvi-i medeniyetin mehasinine galebesidir. Ve sa’yin sefahete adem-i kifayetidir. Bunun iki sebebi vardır:

Birincisi: Din ve fazileti düstur-u medeniyet etmemeklikten neş’et eden müsaade-i sefahet ve muvafakat-i şehvet-i nefistir.

İkincisi: Hubbüşşehevat ve diyanetsizliğin neticesi olan merhametsizlikten neş’et eden maişetteki müthiş müsavatsızlıktır.
Evet, şu diyanetsizlik Avrupa medeniyetinin içyüzünü öyle karıştırmış ki, o kadar fırak-ı fesadiyeyi ve ihtilâliyeyi tevlid etmiş. Faraza hablü’l-metin-i İslâmiye ve sedd-i Zülkarneyn gibi şeriat-ı garrânın hakikatine iltica ve tahassun edilmezse, bu fırak-ı fesadiye, onların âlem-i medeniyetlerini zîr ü zeber edeceklerdir. Nasıl ki şimdiden tehdit ediyorlar.
Acaba hakikat-i İslâmiyenin binler mesailinden yalnız zekât meselesi düstur-u medeniyet ve muavenet olursa, bu belâya ve yılanın yuvası olan maişetteki müthiş müsavatsızlığa devâ-i şâfî olmayacak mıdır? Evet, en mükemmel ve bozulmaz bir devâ olacaktır.

Eğer denilse: “Şimdiye kadar Avrupa’yı galip ettiren sebep, bundan sonra neden etmesin?”

Cevap: Bu kitabın mukaddemesini mütalâa et. Sonra buna da dikkat et: Sebeb-i terakkîsi, herşeyi geç almak ve geç de bırakmak ve metanet etmek şe’ninde olan burudet-i memleket; ve mekân ve meskenin darlığı; ve sakinlerin kesretinden neş’et eden fikr-i mârifet ve arzu-yu san’at; ve deniz ve maden ve sair vesaitin müsaadesiyle hasıl olan teâvün ve telâhuk idi. Fakat şimdi tekemmül-ü vesait-i nakliye ile, âlem bir şehr-i vahid hükmüne geçtiği gibi, matbuat ve telgraf gibi vesait-i muhabere ve müdavele ile, ehl-i dünya, bir meclisin ehli hükmündedir. Velhasıl, onların yükleri ağır, bizimki hafif olduğundan, yetişip geçeceğiz—eğer tevfik refik olsa.
Hâtimenin Hâtimesi
Asya’nın bahtını, İslâmiyetin talihini açacak yalnız meşrutiyet ve hürriyettir—fakat şeriat-ı garrânın terbiyesinde kalmak şartıyla.

Tenbih: Mehasin-i medeniyet denilen emirler, şeriatın başka şekle çevrilmiş birer meselesidir.

Muhakemat, Mukaddeme, s. 66

LÛGATÇE:

hâkim-i evvel ve âhiri: ilk ve son hâkimi.
maarif: İlim, eğitim.
mücehhez: cihazlandırılmış, donatılmış.
tekemmül-ü mebâdî ve vesait: Güzel, mükemmel başlangıç ve vasıtalar.
tenebbüh-ü tâm: tam uyanış.
teyakkuz-u kâmil: mükemmel uyanıklık.
kîn-i muzmer: Gizli kin.
itidal: Denge, istikamet.
tâdil-i mizaç: mizacın dengelenmesi.
tenevvür-ü ezhan: zihinlerin aydınlanması.
telâhuk-u efkâr: Fikirlerin birbirine eklenmesi.
ilcâât: zorlamalar, mecbur etmeler.
mesâvi-i medeniyet: medeniyetin kötülükleri.
sa’y: çalışma, çabalama.
adem-i kifayet: kâfi gelmeme, yetersizlik.
hubbüşşehevat: şehvet tutkusu.
burudet-i memleket: memleketin soğuk oluşu.
tekemmül-ü vesait-i nakliye: ulaşım vasıtalarının gelişmesi.
şehr-i vahid: tek bir şehir.
vesait-i muhabere ve müdavele: haberleşme ve alışveriş vasıtaları.

Benzer konuda makaleler:

• İslâm’ın ve Asya’nın istikbali parlak görünüyor
• İslâm’ın ve Asya’nın istikbali parlak görünüyor
• İslâm’ın ve Asya’nın istikbali gayet parlak görünüyor
• Talihimizi açacak olan yalnız meşrûtiyet ve hürriyet
• En keskin silâh: Okumak ve belâgat
• Avrupa ikidir, muradımız iyilikleridir
• Âlem-i İslâm saadet-i dünyeviyeyi de görecek İnşallah
• Kur’ân’ın sabahında uyanalım ve birleşelim!
• Ey âlem-i İslâm, uyan!
• Fen ve san’atı, nur-u tevhid içinde yoğurmalı