Meşrûtiyet; “Ve işlerde onlarla istişare et” (Âl-i İmran Sûresi: 159) “Onların aralarındaki işleri istişare iledir” (Şûrâ Sûresi: 38) âyet-i kerîmelerinin tecellîsidir ve meşveret-i şer’iyedir. O vücud-u nûrânînin kuvvete bedel, hayatı haktır, kalbi mârifettir, lisânı muhabbettir, aklı kânundur, şahıs değildir.
Evet, meşrûtiyet hâkimiyet-i millettir; siz dahi hâkim oldunuz. Umum akvâmın sebeb-i saadetidir; siz de saadete gideceksiniz. Bütün eşvâk ve hissiyât-ı âliyeyi uyandırır; uyku bes, siz de uyanınız. İnsanı hayvanlıktan kurtarır; siz de tam insan olunuz. İslâmiyetin bahtını, Asya’nın tâliini açacaktır.
Size müjde. Bizim devleti ömr-ü ebedîye mazhar eder. Milletin bekâsıyla ibkâ edecek; siz daha me’yus olmayınız. Bir ince tel gibi her tarafa hevâ ve hevesin tehyîci ile çevrilmeye müstaid olan rey-i vâhid-i istibdâdı lâyetezelzel bir demir direk gibi, lâyetefellel bir elmas kılınç gibi olan efkâr-ı âmmeye tebdil eder; siz de, sefine-i Nuh gibi emniyet ediniz. Herkesi bir padişah hükmüne getiriyor; siz de hürriyetperverlikle padişah olmaya gayret ediniz. Esâs-ı insâniyet olan cüz’-ü ihtiyârı temin eder, âzâd eder; siz de câmid olmaya râzı olmayınız. Üç yüz milyondan ziyâde ehl-i İslâmı bir aşîret gibi birbirıne rapteder; siz de o râbıtayı muhâfaza ediniz. Zîrâ meşveret perdeyi attı; milliyet göründü, harekete geldi. Milliyet içinde İslâmiyet ışıklandı, ihtizâza geldi. Zîrâ, milliyetimizin rûhu İslâmiyettir; hakîki ve nisbî ve izâfiden mürekkeptir. Başka millete benzemiyoruz.
Münâzarât, s. 23-24, (yeni tanzim, s. 53)
***
Meşrutiyet hâkimiyet-i millettir. Yani efkâr-ı âmmenizin misâl-i mücessemi olan mebusân hâkimdir; hükûmet, hâdim ve hizmetkârdır. Öyle ise kendinizden teşekkî ediniz; her kabahati hükûmet ve Türklere atmakla çok aldanırsınız.
Münâzarât, s. 42, (yeni tanzim, s. 103)
***
Suâl: Şimdi Ermeniler kaymakam ve vali oluyorlar. Nasıl olur?
Cevap: Saatçi ve makineci ve süpürgeci oldukları gibi… Zira, meşrutiyet, hâkimiyet-i millettir. Hükûmet hizmetkârdır. Meşrutiyet doğru olursa, kaymakam ve vâli, reis değiller, belki ücretli hizmetkârlardır. Gayr-ı müslim reis olamaz, fakat hizmetkâr olur. Farz ediniz ki, memuriyet bir nevi riyaset ve bir ağalıktır. Gayr-ı müslimlerden üç bin adamı ağalığımıza, riyasetimize şerik ettiğimiz vakitte, millet-i İslâmiyeden aktâr-ı âlemde üç yüz bin adamın riyasetine yol açılıyor. Biri zayi edip bini kazanan, zarar etmez.
Münazarat, s. 79, (yeni tanzim, s. 192)
***
Meşrutiyet-i meşrûa denilen dünyada beşer saadetinin bir sebebi ve hâkimiyet-i milliyeyi temin ile makine-yi hayatın buharı olan hürriyetteki irade-i cüz’iyeyi istibdat ve tahakkümün belâsından kurtaran meşveret-i şer’iyenin mayasıyla mayalandıran meşrutiyet-i meşrûa sizi herkes gibi imtihana davet ediyor ki, sinn-i rüşde bülûğunuzu ve vasîye adem-i ihtiyacınızı görmek istiyor. İmtihana hazırlanınız. Mevcudiyetinizi ittihadla gösteriniz…
Divan-ı Harb-i Örfi, s. 59
LÛGATÇE:
hâkimiyet-i millet: Millet hâkimiyeti.
efkâr-ı âmme: Kamuoyu, halkın düşüncesi ve fikirleri.
misâl-i mücessem: Cisimleşmiş örnek.
mebusân: Milletvekilleri.
meşveret-i şer’iye: Dîne uygun olarak yapılan meşveret.
akvâm: Kavimler, milletler.
eşvâk: Şevkler, istekler, neşeler.
bes: Yeter, yeterli.
ibkâ: Bâkileştirmek. Devamlı etmek.
rey-i vâhid-i istibdâd: Bir kişinin rey ve görüşüne dayalı olan istibdat yönetimi.
lâyetezelzel: Sarsılmaz, bölünmez, parçalanmaz.
lâyetefellel: Ağzı kırılmaz ve körelmez.
Benzer konuda makaleler:
- Millet hâkim, hükûmet hizmetkâr olmalı
- Meşrûtiyetin aklı kanundur, şahıs değil
- Meşrutiyetin aklı kanundur, şahıs değil
- Demokratlık ve meşveret
- Yöneticiler efendi değil, hizmetçidir
- Demokrasi ağacının nurani meyveleri
- Hâkim, şahıs değil, efkâr-ı âmme olmalı
- Meşrûtiyetin aklı kanundur, şahıs değil
- Demokraside millet, Meclis ve hükümet
- Asya’nın bahtını açacak, yalnız meşrutiyet ve hürriyettir
Kur’an’ı çağa tefsir ederek, “Ben kimim, nereden geldim, nereye gidiyorum, bu dünyadaki vazifem nedir?” sorularına cevaplar sunan, “iman-ı tahkiki”, “ahlâk” ve “istikamet” rehberi Risale-i Nur Külliyatı’nın müellifi.
İlk yorum yapan olun