İslam Tarihinde Bugün, sahabelerin mücadelelerinden İslam devletlerinin siyasi ve askeri başarılarına, büyük âlimlerin ilmî katkılarından Osmanlı ve diğer İslam devletlerinin reform süreçlerine kadar geniş bir tarihî süreci kapsar. 16 Mart’ta İslam tarihinde yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır:
1. Hz. Osman Döneminde Hazar Bölgesine İlk Seferin Başlaması (652)
Hz. Osman döneminde İslam orduları, doğu yönünde ilerlemeye devam ediyordu. 16 Mart 652’de, İslam orduları Hazar Denizi’ne doğru sefer düzenleyerek Kafkasya bölgesinde ilk Müslüman hâkimiyetini kurmaya başladı. Bu hareket, İslam’ın kuzey yönünde yayılmasını hızlandırdı.
2. Endülüs Emevîleri’nin León Krallığı ile Yaptığı Çatışma (897)
Endülüs Emevîleri, Hristiyan krallıklarla savaşarak sınırlarını korumaya çalışıyordu. 16 Mart 897’de, Endülüs ordusu León Krallığı ile büyük bir savaşa girdi ve stratejik kaleleri ele geçirdi. Bu zafer, Müslümanların İber Yarımadası’ndaki üstünlüğünü güçlendirdi.
3. Büyük Selçuklu Devleti’nin Bizans’a Karşı Erzurum Seferi (1074)
Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah, Anadolu’daki Bizans varlığını sona erdirmek amacıyla seferler düzenliyordu. 16 Mart 1074’te, Selçuklu ordusu Erzurum ve çevresindeki Bizans kalelerine saldırarak Anadolu’daki Türk hâkimiyetini genişletti.
4. Memlükler ile Moğollar Arasında Halep Muharebesi’nin Kesin Zaferle Sonuçlanması (1303)
Memlükler, İlhanlı Moğollarına karşı büyük bir direniş sergiliyordu. 16 Mart 1303’te, Memlük ordusu Halep ve Şam bölgesinde Moğollara karşı kesin bir zafer kazandı. Bu zafer, Moğolların Suriye üzerindeki kontrol iddiasını tamamen sona erdirdi.
5. Osmanlı Devleti’nin Rodos Seferi İçin Hazırlıklara Başlaması (1522)
Osmanlı Devleti, Akdeniz’deki stratejik noktaları ele geçirmek için büyük bir plan hazırlıyordu. 16 Mart 1522’de Osmanlı donanması, Rodos kuşatması için harekete geçerek önemli hazırlıklara başladı.
6. Osmanlı Devleti’nin Safevîler Üzerine Tebriz Seferine Çıkması (1534)
Osmanlı-Safevî mücadelesi, 16. yüzyılda en yoğun dönemlerinden birini yaşıyordu. 16 Mart 1534’te Osmanlı ordusu, Tebriz ve Bağdat’ı ele geçirmek amacıyla sefere çıktı.
7. Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Reformları Kapsamında İlk Kamu Yönetimi Yasasının Yürürlüğe Girmesi (1856)
Osmanlı Devleti, Tanzimat reformları çerçevesinde yönetim sistemini modernize etmek için adımlar atıyordu. 16 Mart 1856’da, Osmanlı Devleti’nde ilk kamu yönetimi yasası yürürlüğe girdi ve yerel yönetimlerin yeniden düzenlenmesi sağlandı.
8. Osmanlı Devleti’nde İlk Modern Basın Kanununun Yürürlüğe Girmesi (1864)
Osmanlı Devleti, basın özgürlüğünü düzenlemek amacıyla 16 Mart 1864’te ilk modern basın kanununu yürürlüğe sokarak gazetecilik faaliyetlerini belirli kurallara bağladı.
9. Osmanlı Devleti’nde İlk Modern Ziraat Bankasının Kurulması (1888)
Osmanlı Devleti, tarımsal kalkınmayı desteklemek için 16 Mart 1888’de ilk modern Ziraat Bankasını kurarak çiftçilere kredi imkânı sağladı.
10. Büyük Hadis ve Fıkıh Âlimi İmam İbn Abdüsselâm’ın Vefatı (1262)
İslam dünyasının önemli hadis ve fıkıh âlimlerinden biri olan İmam İzzeddin İbn Abdüsselâm, 16 Mart 1262’de vefat etti. “Kavâidü’l-Ahkâm” adlı eseri, İslam hukuk felsefesi açısından büyük bir öneme sahiptir.
16 Mart
İslam tarihinde 16 Mart, Hz. Osman dönemindeki fetihlerden, Selçukluların Bizans’a karşı düzenlediği seferlere; Memlüklerin Moğollarla savaşlarından Osmanlı’nın Rodos ve Safevîlere karşı yürüttüğü savaşlara kadar birçok önemli olaya sahne olmuştur. Ayrıca Osmanlı’nın kamu yönetimi, basın ve tarım alanındaki reformları da bu tarihte öne çıkan gelişmeler arasındadır.
📜 “İlim, insanın yolunu aydınlatan bir kandildir; adalet ise onun pusulasıdır.” – İbn Abdüsselâm
Kaynaklar:
1- Taberî, Tarih-i Taberî, Çeviri: Zeki Güler, İstanbul: Klasik Yayınları.
2- Kennedy, Hugh. The Prophet and the Age of the Caliphates, Londra: Routledge.
3- Lévi-Provençal, Évariste. L’Espagne Musulmane, Paris: G.P. Maisonneuve & Larose.
4- Bosworth, C. Edmund. The Ghaznavids: Their Empire in Afghanistan and Eastern Iran, Edinburgh: Edinburgh University Press.
5- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Büyük Selçuklu Devleti Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
6- P.M. Holt, The Age of the Crusades: The Near East from the Eleventh Century to 1517, Londra: Pearson.
7- Faroqhi, Suraiya. Osmanlı ve Safevî İlişkileri, İstanbul: İletişim Yayınları.
8- Shaw, Stanford J. Osmanlı Kamu Yönetimi ve Basın Reformları, Londra: Cambridge University Press.
9- İbn Abdüsselâm, Kavâidü’l-Ahkâm, İstanbul: DİB Yayınları.
10- Ortaylı, İlber. Osmanlı’da Modernleşme ve Tarım Reformları, İstanbul: Timaş Yayınları.
Benzer konuda makaleler:
- Said Nursi´nin 31 Mart olayındaki tavrı
- İslam Tarihinde Bugün – 3 Mart
- İslam Tarihinde Bugün – 1 Mart
- İslam Tarihinde Bugün – 12 Mart
