İslam Tarihinde Bugün, farklı coğrafyalarda yükselen İslam medeniyetlerinin siyasi, ilmî ve kültürel izlerini taşıyan önemli olaylarla doludur. 26 Mart tarihi, fetihlerden büyük âlimlerin hayatlarına, devletler arası mücadelelerden reformlara kadar birçok önemli gelişmenin yaşandığı bir gündür.
1. Hz. Osman Döneminde Ermeniye ve Azerbaycan Seferlerinin Başlaması (644)
Hz. Osman’ın hilafeti döneminde fetih hareketleri hız kesmeden devam etti. 26 Mart 644 tarihinde, İslam orduları Ermeniye ve Azerbaycan bölgelerine yönelerek Kafkaslar’a ilk ciddi İslamî açılımı gerçekleştirdi. Bu seferler, ileride bölgenin İslamlaşmasının temelini oluşturdu.
2. Endülüs Emevîleri’nin Galiçya Krallığı’na Karşı Askerî Harekâtı (878)
Endülüs Emevîleri, kuzey İspanya’daki Hristiyan krallıklara karşı sınır güvenliğini sağlamak amacıyla seferler düzenliyordu. 26 Mart 878’de, Galiçya üzerine yapılan askerî harekât başarıyla sonuçlanarak bazı önemli kaleler Müslümanların eline geçti.
3. Büyük Selçuklu Devleti’nin Gürcistan Seferine Başlaması (1068)
Sultan Alparslan döneminde Selçuklular, Bizans’ın müttefiki olan Gürcülerle mücadeleye yöneldi. 26 Mart 1068’de başlayan Gürcistan Seferi, Doğu Anadolu ve Kafkasya’daki Selçuklu nüfuzunu artırdı ve bölgenin kapılarını Türklere açtı.
4. Memlük Sultanı Kalavun’un Akkâ Kuşatmasını Genişletmesi (1291)
Haçlıların Doğu Akdeniz’deki son kalesi olan Akkâ, Memlükler tarafından kuşatılmıştı. 26 Mart 1291’de Sultan Kalavun, kuşatmayı büyüterek Akka’nın düşüşünü hızlandırdı. Bu gelişme, Haçlıların bölgedeki son direnişinin kırılmasına neden oldu.
5. Osmanlı Devleti’nin Karaman Beyliği Üzerine Seferi (1468)
Fatih Sultan Mehmed döneminde Anadolu’da siyasi birliği sağlama hedefiyle Karaman Beyliği üzerine sefere çıkıldı. 26 Mart 1468’de başlatılan bu sefer, Karaman topraklarının Osmanlı idaresine geçmesini sağladı.
6. Osmanlı Devleti’nin Lehistan Üzerine Asker Sevkiyatı (1672)
IV. Mehmed döneminde Osmanlı, Podolya bölgesindeki Lehistan etkisini kırmak amacıyla sefer hazırlıklarına girişti. 26 Mart 1672’de başlayan asker sevkiyatı, kısa sürede Kamaniçe’nin fethiyle sonuçlandı.
7. Osmanlı Devleti’nde İlk Telgraf Hattının Projesinin Onaylanması (1854)
Modern iletişim araçlarına yönelen Osmanlı Devleti, 26 Mart 1854 tarihinde İstanbul-Edirne hattı üzerinden ilk telgraf projesini resmen onayladı. Bu adım, Osmanlı bürokrasisinde haberleşmenin hızlanmasına neden oldu.
8. Osmanlı Devleti’nde İlk Maarif Nezareti’nin Kurulması (1857)
Eğitim alanında reform hedefleyen Osmanlı yönetimi, 26 Mart 1857’de ilk defa bir Maarif Nezareti (Eğitim Bakanlığı) kurarak medrese dışı eğitimin kurumsallaşmasının önünü açtı.
9. Osmanlı Devleti’nde İlk Modern Belediye Teşkilatının Genişletilmesi (1877)
İstanbul’da kurulan ilk belediye örgütü, 26 Mart 1877’de taşra şehirlerine de genişletildi. Böylece şehir planlaması, temizlik ve ulaşım gibi hizmetler resmî bir yapıya kavuştu.
10. Meşhur Fıkıh Âlimi İmam Ebû Şuca’ın Vefatı (1196)
Şafiî mezhebinin en çok okunan fıkıh kitaplarından birini yazan İmam Ebû Şuca, 26 Mart 1196’da vefat etti. “Matnü’l-Ğâyeti ve’t-Takrîb” adlı eseri, hâlâ birçok İslam beldesinde medreselerde ders kitabı olarak okutulmaktadır.
26 Mart
26 Mart günü, İslam tarihinin farklı coğrafyalarında yaşanan askerî, siyasi ve ilmî gelişmelerle öne çıkmaktadır. Fetih ruhunun Asya’dan Endülüs’e, Kafkaslar’dan Orta Avrupa’ya kadar yayıldığı bu tarihte; eğitim, iletişim ve şehircilik alanlarında atılan reform adımları da dikkat çekmektedir. Ayrıca büyük bir İslam âliminin vefatı da bu güne ayrı bir anlam kazandırmaktadır.
📜 “İlim, aklın kandili; adalet ise milletlerin direğidir.” – Ebû Şuca
Kaynaklar:
1- Kennedy, Hugh. The Prophet and the Age of the Caliphates, Londra: Routledge
2- Lévi-Provençal, Évariste. L’Espagne Musulmane, Paris: G.P. Maisonneuve & Larose
3- Uzunçarşılı, İ.H. Büyük Selçuklu Devleti Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu
4- Holt, P.M. The Age of the Crusades: The Near East from the Eleventh Century to 1517, Londra: Pearson
5- Faroqhi, Suraiya. Osmanlı’da Anadolu Siyaseti, İstanbul: İletişim Yayınları
6- İnalcık, Halil. Osmanlı ve Doğu Avrupa, İstanbul: Kronik Kitap
7- Shaw, Stanford J. Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, Cambridge: Cambridge University Press
8- Ortaylı, İlber. Osmanlı’da Eğitim, İstanbul: Timaş Yayınları
9- Demir, Mustafa. Osmanlı’da Belediyecilik Tarihi, İstanbul: Çizgi Kitabevi
10- Ebû Şuca’, Matnü’l-Ğâyeti ve’t-Takrîb, İstanbul: DİB Yayınları
Benzer konuda makaleler:
- Said Nursi´nin 31 Mart olayındaki tavrı
- Terörün çözümü Bediüzzaman’da
- İslam Tarihinde Bugün – 15 Mart
- Müflis Proje: KEMALİZM
