İslam Tarihinde Bugün, İslam medeniyetinin farklı bölgelerdeki askerî başarıları, siyasal dönüşümleri ve ilmî şahsiyetleriyle zenginleşen bir gündür. 27 Mart tarihi, İslam dünyasında etkileri uzun yıllar süren olaylara ev sahipliği yapmıştır.
1. Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Bedir Savaşı’na Doğru Medine’den Ayrılması (624)
Kureyş kervanının yolunu kesmek üzere hazırlanan Müslümanlar, 27 Mart 624’te Medine’den Bedir’e doğru yola çıktı. Bu yolculuk, İslam tarihinde dönüm noktası olacak Bedir Gazvesi’nin fiilî başlangıcını temsil eder.
2. Halife Hz. Osman Döneminde Taberistan Seferi’nin Başlaması (647)
Hz. Osman döneminde İslam orduları doğu fetihlerini sürdürmekteydi. 27 Mart 647’de, Taberistan (Hazar Denizi güneyi) bölgesine büyük bir sefer başlatıldı. Bu harekât, bölgede İslam’ın yerleşmesine katkı sağladı.
3. Endülüs Emevîleri’nin Astorga Bölgesi Üzerine Seferi (880)
Hristiyan İspanyol krallıklarına karşı yürütülen sınır harekâtları kapsamında, 27 Mart 880’de Endülüs Emevîleri, Astorga ve çevresine askerî bir operasyon düzenledi. Sefer neticesinde bölgede Müslüman kontrolü geçici olarak güçlendirildi.
4. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın Doğu Anadolu’daki İsyanlara Müdahalesi (1081)
Melikşah döneminde bazı yerel beyler merkezi otoriteye karşı çıkmaya başlamıştı. 27 Mart 1081’de, Selçuklu ordusu Doğu Anadolu’da çıkan isyanları bastırarak bölgede yeniden düzeni tesis etti.
5. Memlükler ile Moğollar Arasında Hama Çevresinde Çatışmaların Şiddetlenmesi (1303)
İlhanlı Moğolları ile Memlükler arasında süren mücadele, 27 Mart 1303’te Hama civarında yeniden alevlendi. Memlük kuvvetleri bu çatışmada üstünlük sağladı ve Moğolların Şam’a ilerleyişini engelledi.
6. Osmanlı Devleti’nin Venedik’e Karşı İnebahtı Öncesi Donanma Hazırlıklarını Yoğunlaştırması (1499)
Osmanlı donanması, Venedik ile deniz üstünlüğü mücadelesinde önemli bir evreye hazırlanıyordu. 27 Mart 1499’da, İnebahtı Seferi öncesinde Gelibolu’da donanma hazırlıkları hız kazandı.
7. Osmanlı Devleti’nin Safevîler Üzerine Revan (Erivan) Seferi İçin Strateji Belirlemesi (1635)
IV. Murad, Safevîler üzerine yürüttüğü Revan Seferi öncesi ordusunu hazırladı. 27 Mart 1635’te yapılan divan toplantısında sefer güzergâhı ve hedef şehirler belirlendi. Bu sefer, kısa sürede Osmanlı üstünlüğüyle sonuçlandı.
8. Osmanlı Devleti’nde İlk Modern Matbaanın Resmî Olarak Onaylanması İçin Girişim (1726)
İbrahim Müteferrika’nın girişimiyle Osmanlı’da matbaanın resmen kurulması yönünde ilk resmi temaslar 27 Mart 1726’da başladı. Bu süreç, ilerleyen aylarda matbaanın açılmasıyla neticelendi.
9. Osmanlı Devleti’nde “Meclis-i Maarif-i Umûmiyye”nin Kurulması (1845)
Osmanlı’da eğitim işlerini düzenlemek amacıyla kurulan ilk yüksek eğitim kurulu olan Meclis-i Maarif-i Umûmiyye, 27 Mart 1845’te resmen faaliyete geçti. Bu kurum, Maarif Nezareti’nin temelini oluşturdu.
10. Büyük Fıkıh ve Hadis Âlimi İmam Ebû Bekir el-Cassâs’ın Vefatı (981)
Hanefî mezhebinin önde gelen fakihlerinden olan İmam Ebû Bekir el-Cassâs, 27 Mart 981’de vefat etti. “Ahkâmü’l-Kur’ân” adlı eseri, Kur’an ayetlerinin fıkhî yorumlarını içermesiyle büyük önem taşır.
27 Mart
27 Mart günü, İslam tarihinde gerek Bedir öncesi gelişmeler, gerekse doğu fetihleri ve Osmanlı modernleşmesi bağlamında dikkat çeken hadiseleriyle öne çıkmaktadır. Bu gün, aynı zamanda ilmî birikimiyle asırlarca medreselerde okutulan bir âlimin vefatıyla da anılmaktadır.
📜 “Kur’an’ın ahkâmını bilmeyen, zamanın hükmünü tayin edemez.” – Ebû Bekir el-Cassâs
Kaynaklar:
1- Taberî, Tarih-i Taberî, İstanbul: Klasik Yayınları
2- Kennedy, Hugh. The Prophet and the Age of the Caliphates, Londra: Routledge
3- Lévi-Provençal, Évariste. L’Espagne Musulmane, Paris: G.P. Maisonneuve & Larose
4- Uzunçarşılı, İ.H. Büyük Selçuklu Devleti Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu
5- Holt, P.M. The Age of the Crusades: The Near East from the Eleventh Century to 1517, Londra: Pearson
6- Faroqhi, Suraiya. Osmanlı Deniz Seferleri, İstanbul: İletişim Yayınları
7- Faroqhi, Suraiya. Osmanlı-Safevî İlişkileri, İstanbul: İletişim Yayınları
8- Shaw, Stanford J. Osmanlı’da Matbuat ve Modernleşme, Cambridge University Press
9- Ortaylı, İlber. Osmanlı Eğitim Tarihi, İstanbul: Timaş Yayınları
10- el-Cassâs, Ebû Bekir. Ahkâmü’l-Kur’ân, İstanbul: DİB Yayınları
Benzer konuda makaleler:
- Mehmet Kutlular: Bir nur talebesinin siyasetteki istikameti
- Zaferler içre büyüyen Bekir Berk
- İslam Tarihinde Bugün – 12 Mart
- İslam Tarihinde Bugün – 4 Mart
