İslam Tarihinde Bugün, ümmetin tarihsel hafızasında önemli yeri olan seferler, fetihler, ilim hareketleri ve siyasi kırılmalarla dolu bir gündür. 28 Mart, gerek sahabe döneminde gerekse Selçuklu ve Osmanlı gibi büyük İslam devletlerinin tarihinde dikkat çeken gelişmelere sahne olmuştur.
1. Hz. Peygamber (s.a.v.) Bedir Gazvesi İçin Ordugahını Kurdu (624)
Kureyş ordusunun Bedir Kuyuları civarına ilerlediği bilgisi alınınca, 28 Mart 624 tarihinde Hz. Muhammed (s.a.v.), Müslüman ordusunu Bedir mevkiine yerleştirdi. Bu stratejik yerleşim, savaşın seyrini doğrudan etkileyen bir hamle oldu.
2. Halife Hz. Ömer Döneminde Azerbaycan’ın Kuzeyine İlk Akınlar Başladı (643)
Sasani hâkimiyetinin çökmesiyle birlikte İslam orduları Kafkasya yönüne yöneldi. 28 Mart 643’te, Müslümanlar Derbend’in kuzeyine doğru ilk keşif akınlarını başlattı. Bu adım, ilerideki Kafkas fetihlerinin temelini oluşturdu.
3. Endülüs Emevîleri’nin León Krallığı’na Karşı Sınır Seferi (881)
Endülüs Müslümanları ile Hristiyan León Krallığı arasında sınır çatışmaları sürmekteydi. 28 Mart 881’de, Müslümanlar Sierra de Guadarrama çevresinde başarı kazandı ve Hristiyan ilerleyişini durdurdu.
4. Büyük Selçuklu Devleti’nin Gürcistan Üzerine Yönelik Akınları (1080)
Selçuklular, Kafkasya’daki Bizans destekli güçlere karşı baskı uygulamaktaydı. 28 Mart 1080’de, Selçuklu birlikleri Tiflis ve çevresine akın düzenleyerek Gürcü birliklerini püskürttü.
5. Memlükler ile Haçlılar Arasında Trablus Yakınlarında Çatışma (1291)
Akkâ kuşatmasına hazırlık sürecinde, 28 Mart 1291’de Memlük kuvvetleri Trablus çevresinde Haçlı ileri karakollarına baskın düzenledi. Bu çatışmalar Akkâ’nın izole edilmesinde rol oynadı.
6. Osmanlı Donanmasının İnebahtı Seferi İçin Hazırlıklarına Hız Vermesi (1499)
Osmanlı-Venedik deniz mücadelesinin kritik dönemlerinden biri olan İnebahtı Seferi öncesi, 28 Mart 1499’da Osmanlı tersanelerinde donanma hazırlıkları büyük ölçüde tamamlandı.
7. Osmanlı Devleti’nin Safevîler Üzerine Başlattığı Hemedan Seferi (1605)
Osmanlı-Safevî çekişmesi kapsamında, 28 Mart 1605’te Osmanlı ordusu Hemedan’a doğru harekete geçti. Ancak bu sefer beklenen başarıyı sağlayamadı ve ilerleyen aylarda Osmanlı için geri çekilmeyle sonuçlandı.
8. Osmanlı’da İlk Resmî Rüşdiye Mekteplerinin Açılması Kararlaştırıldı (1847)
Tanzimat reformları çerçevesinde eğitim yeniden düzenleniyordu. 28 Mart 1847’de, Osmanlı yönetimi İstanbul ve taşrada ilk resmî Rüşdiye (ortaokul) mekteplerinin açılmasını kararlaştırdı. Bu adım, modern eğitim sisteminin temel taşlarından biri oldu.
9. Osmanlı’da İlk Müslüman Kadın Öğretmen Yetiştirme Projesi (1874)
Kadın eğitimi konusundaki farkındalığın artmasıyla, 28 Mart 1874’te ilk kadın öğretmen yetiştirme programı Darülmuallimât bünyesinde başlatıldı. Bu program, Osmanlı’daki kadın eğitiminin gelişmesinde dönüm noktası sayılır.
10. Büyük Fakih ve Usûlcü Âlim İmam Şemseddin es-Serahsî’nin Vefatı (1096)
Hanefî mezhebinin en önemli fakihlerinden biri olan İmam Şemseddin es-Serahsî, 28 Mart 1096’da vefat etti. 30 ciltlik “el-Mebsût” adlı eseri, İslam hukukunun sistematik incelendiği en kapsamlı kaynaklardan biridir.
28 Mart
28 Mart günü, Bedir Gazvesi’nin eşiğinde yaşanan stratejik hamlelerden Orta Asya ve Kafkaslara uzanan fetihlere, eğitim ve kadın hakları konusunda atılan öncü adımlardan önemli fıkıh âlimlerinin mirasına kadar İslam tarihinin çeşitli renklerini barındırmaktadır.
📜 “Fetva, yalnız nass ile değil; akıl, örf ve maslahatla da ayakta durur.” – İmam Serahsî
Kaynaklar:
- Taberî, Tarih-i Taberî, Klasik Yayınları
- Kennedy, Hugh. The Prophet and the Age of the Caliphates, Routledge
- Lévi-Provençal, L’Espagne Musulmane, Paris
- Uzunçarşılı, İ.H., Büyük Selçuklu Devleti Tarihi, TTK
- Holt, P.M., The Age of the Crusades, Pearson
- Shaw, Stanford J., Osmanlı’da Eğitim Reformları, Cambridge University Press
- Faroqhi, Suraiya, Osmanlı Kadınları ve Eğitim Tarihi, İletişim Yayınları
- Serahsî, Şemseddin, el-Mebsût, DİB Yayınları
- TDV İslam Ansiklopedisi, “Serahsî” ve ilgili maddeler
- Ortaylı, İlber, Osmanlı’da Modernleşme ve Kadınlar, Timaş Yayınları
Benzer konuda makaleler:
- İslam Tarihinde Bugün – 27 Ocak
- İslam Tarihinde Bugün – 24 Mart
- İslam Tarihinde Bugün – 4 Mart
- İslam Tarihinde Bugün – 29 Mart
