İslam Tarihinde Bugün, sahabelerin mücadelelerinden İslam devletlerinin siyasi ve askeri başarılarına, büyük âlimlerin ilmî katkılarından Osmanlı ve diğer İslam devletlerinin önemli gelişmelerine kadar geniş bir tarihî perspektife sahiptir. 3 Mart’ta İslam tarihinde yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır:
1. Hz. Ömer Döneminde İran’daki Son Sasani Direnişinin Kırılması (642)
Hz. Ömer döneminde İslam orduları, Sasani Devleti’ni tamamen ortadan kaldırmaya yönelik büyük bir savaş yürütüyordu. 3 Mart 642’de, Nihavend Zaferi’nden sonra Sasani Devleti’nin son direniş noktalarından biri olan İsfahan’ın tamamen İslam hâkimiyetine girmesi sağlandı. Bu fetihle birlikte İran’da İslam hâkimiyeti kesinleşti.
2. Endülüs Emevîleri’nin Hristiyan Krallıklara Karşı Büyük Zaferi (929)
Endülüs’te Müslümanlar, Hristiyan krallıklarla sürekli mücadele halindeydi. 3 Mart 929’da, Endülüs Emevîleri, León ve Kastilya Krallıklarına karşı büyük bir zafer kazandı. Bu zafer, Müslümanların İber Yarımadası’ndaki hâkimiyetlerini pekiştirdi.
3. Büyük Selçuklu Devleti’nin Anadolu’da Bizans’a Karşı Zaferi (1074)
Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah, Anadolu’daki Bizans varlığını azaltmak için büyük bir strateji yürütüyordu. 3 Mart 1074’te, Selçuklu ordusu Bizans’a karşı büyük bir saldırı başlattı ve Anadolu’nun Türkleşme sürecini hızlandırdı.
4. Memlükler ile Moğollar Arasında Halep Savaşı’nın Sonucu (1281)
Memlükler, İlhanlı Moğollarına karşı büyük bir direniş gösterdi. 3 Mart 1281’de, Memlük ordusu Halep’te Moğollara karşı kesin bir zafer kazandı. Bu zafer, Moğolların Suriye ve Filistin üzerindeki hâkimiyet kurma planlarını bozdu.
5. Osmanlı Devleti’nin Venedik’e Karşı Mora Seferine Başlaması (1499)
Osmanlı Devleti, Akdeniz’deki Venedik üstünlüğünü kırmak için büyük bir mücadele veriyordu. 3 Mart 1499’da Osmanlı donanması, Venediklilere karşı Mora Seferi’ni başlattı. Sefer sonucunda Osmanlılar, Mora üzerindeki hâkimiyetlerini pekiştirdi.
6. Osmanlı Devleti’nin Safevîler Üzerine Tebriz Seferini Başlatması (1535)
Osmanlı-Safevî mücadelesi 16. yüzyılda zirveye ulaşmıştı. 3 Mart 1535’te Osmanlı ordusu, Tebriz Seferi’ni başlatarak Safevîler üzerinde baskıyı artırdı. Bu sefer, Osmanlı’nın doğudaki üstünlüğünü perçinledi.
7. Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Reformları Kapsamında İlk Modern Polis Teşkilatının Kurulması (1845)
Osmanlı Devleti, Tanzimat reformları çerçevesinde iç güvenliği sağlamak amacıyla 3 Mart 1845’te ilk modern polis teşkilatını kurdu. Bu reform, Osmanlı’daki hukuk ve güvenlik sisteminin Batı standartlarına uyum sağlamasında önemli bir dönüm noktası oldu.
8. Osmanlı Devleti’nde İlk Modern Posta Teşkilatının Kurulması (1865)
Osmanlı Devleti, haberleşme alanında reformlar kapsamında 3 Mart 1865’te ilk modern posta teşkilatını kurdu. Bu gelişme, Osmanlı Devleti’nin iletişim altyapısını güçlendiren önemli bir adımdı.
9. Osmanlı Devleti’nde İlk Modern Tıp Fakültesinin Açılması (1874)
Osmanlı Devleti, modern tıp eğitimi alanında Batılı tarzda reformlar yapmak amacıyla 3 Mart 1874’te ilk modern tıp fakültesini kurdu. Bu fakülte, Osmanlı’da sağlık alanında büyük değişimlerin başlamasına neden oldu.
10. Büyük Hadis ve Fıkıh Âlimi İmam İbn Kesîr’in Vefatı (1373)
İslam dünyasının önemli hadis ve fıkıh âlimlerinden biri olan İmam İbn Kesîr, 3 Mart 1373’te vefat etti. “El-Bidâye ve’n-Nihâye” ve “Tefsîru İbn Kesîr” adlı eserleri, İslam ilmi açısından büyük bir öneme sahiptir.
3 Mart
İslam tarihinde 3 Mart, Hz. Ömer dönemindeki fetihlerden, Selçukluların Bizans’a karşı düzenlediği seferlere; Memlüklerin Moğollarla mücadelelerinden Osmanlı’nın Venedik ve Safevîlere karşı yürüttüğü savaşlara kadar birçok önemli olaya sahne olmuştur. Ayrıca Osmanlı’nın güvenlik reformları, modern posta ve tıp alanındaki yenilikleri de bu tarihte öne çıkan gelişmeler arasındadır.
📜 “İlim, insanın yolunu aydınlatan bir kandildir.” – İbn Kesîr
Kaynaklar:
1- Taberî, Tarih-i Taberî, Çeviri: Zeki Güler, İstanbul: Klasik Yayınları.
2- Kennedy, Hugh. The Prophet and the Age of the Caliphates, Londra: Routledge.
3- Lévi-Provençal, Évariste. L’Espagne Musulmane, Paris: G.P. Maisonneuve & Larose.
4- Bosworth, C. Edmund. The Ghaznavids: Their Empire in Afghanistan and Eastern Iran, Edinburgh: Edinburgh University Press.
5- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Büyük Selçuklu Devleti Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
6- P.M. Holt, The Age of the Crusades: The Near East from the Eleventh Century to 1517, Londra: Pearson.
7- Faroqhi, Suraiya. Osmanlı ve Safevî İlişkileri, İstanbul: İletişim Yayınları.
8- Shaw, Stanford J. Osmanlı Hukuk Reformları ve Modernleşme Süreci, Londra: Cambridge University Press.
9- İbn Kesîr, Tefsîru İbn Kesîr ve El-Bidâye ve’n-Nihâye, İstanbul: DİB Yayınları.
10- Ortaylı, İlber. Osmanlı’da Teknolojik Gelişmeler ve Modernleşme, İstanbul: Timaş Yayınları.
Benzer konuda makaleler:
- İslam Tarihinde Bugün – 11 Mart
- İslam Tarihinde Bugün – 1 Mart
- İslam Tarihinde Bugün – 5 Mart
- İslam Tarihinde Bugün – 21 Mart
