İslam Tarihinde Bugün, sadece savaş meydanlarındaki zaferleri değil, aynı zamanda ilmin, fikrin ve medeniyetin gelişimine yön veren fikir adamlarının ortaya koyduğu eserleri de içine alır. 31 Mart günü, İslam tarihinde hem siyasi gelişmelere hem de düşünsel derinliğe sahip olaylara ev sahipliği yapmıştır. Özellikle bu gün, Bedîüzzaman Said Nursî’nin “Reddü’l-Evham” adlı önemli makalesinin yayımlanmasıyla da dikkat çeker.
1. Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Bedir Gazvesi Öncesi Son İstişaresi (624)
Mekke müşrikleriyle yapılacak ilk büyük savaş olan Bedir Gazvesi öncesi, Hz. Peygamber (s.a.v.), ashabıyla son kez görüş alışverişinde bulundu. 31 Mart 624 tarihinde gerçekleştiği kabul edilen bu istişarede, Ensar’ın savaş için sadakatle hazır olduğu ifade edildi. Bu, Bedir Zaferi’nin manevî temelini oluşturan tarihi bir kararlılık anıdır.
2. Halife Hz. Osman Döneminde Kafkasya Seferinin İlerlemesi (648)
İslam orduları, Ermeniye ve Azerbaycan’dan sonra Kafkasya içlerine yöneldi. 31 Mart 648 tarihinde Derbend geçidi üzerinden yapılan seferlerde Hazar Denizi çevresindeki bazı yerleşimler fethedildi. Bu fetih, İslam’ın kuzey sınırlarını genişletmesi açısından büyük önem taşır.
3. Endülüs Emevîleri’nin Hristiyan León Krallığı’na Karşı Taarruzu (884)
İber Yarımadası’nda Müslümanlarla Hristiyanlar arasındaki mücadele aralıksız devam ediyordu. 31 Mart 884’te, Endülüs Emevî kuvvetleri, León Krallığı’na bağlı bazı ileri karakolları ele geçirerek sınır güvenliğini pekiştirdi.
4. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın Diyarbekir Seferine Başlaması (1086)
Selçuklular, Doğu Anadolu’da kontrolü güçlendirmek üzere çeşitli seferler gerçekleştirmiştir. 31 Mart 1086’da, Sultan Melikşah Diyarbekir bölgesine sefer düzenleyerek Artuklu hâkimiyetini pekiştirdi. Bu gelişme, Musul ve çevresinin Selçuklu yönetimi altına girmesinin önünü açtı.
5. Memlükler ile Moğollar Arasında Orta Suriye’de Son Çatışma (1303)
İlhanlı Moğolları ile Memlükler arasındaki savaşlar, Suriye topraklarında yoğunlaşmıştı. 31 Mart 1303’te Orta Suriye’de yaşanan son büyük çarpışmada Memlükler kesin zafer elde etti ve böylece Şam hattındaki Moğol ilerleyişi tamamen durduruldu.
6. Osmanlı Devleti’nin Venedik’e Karşı Mora Seferi İçin Son Kararını Vermesi (1499)
Deniz gücünü Akdeniz’e yaymak isteyen Osmanlı Devleti, 31 Mart 1499’da Venedik’e karşı Mora Seferi’ni kesinleştirerek harekâtı başlattı. Bu karar, İnebahtı ve Modon zaferlerine giden sürecin ilk adımıydı.
7. Osmanlı Devleti’nin Revan Seferi Öncesi Tebriz Güzergâhını Onaylaması (1635)
IV. Murad’ın Safevîler üzerine çıkacağı Revan Seferi’nin hazırlıkları sürüyordu. 31 Mart 1635’te, Osmanlı ordusunun Tebriz üzerinden hareket etmesi kararlaştırıldı. Bu stratejik hamle, Doğu Anadolu’daki Osmanlı mevcudiyetini güçlendirdi.
8. Osmanlı Devleti’nde Modern Basın Kanununun Genişletilmesi (1867)
Tanzimat sonrası Osmanlı’da basına verilen önemin artmasıyla, 31 Mart 1867’de Matbuat Nizamnamesi yeniden düzenlenerek, matbaacılık faaliyetleri daha sistemli bir yapıya kavuşturuldu. Bu, sansürün sınırlarını çizmesi bakımından önemli bir adımdı.
9. Bediüzzaman Said Nursî’nin “Reddü’l-Evham” Makalesinin Yayınlanması (1909)
Bedîüzzaman Said Nursî’nin meşhur makalesi “Reddü’l-Evham”ın birinci bölümü, Volkan Gazetesi’nde yayımlandı. Bu makale, o dönemde İslamcı düşünceye yönelik ithamlara karşı ilmî ve cesur bir cevap niteliği taşımaktaydı. Said Nursî, İttihad-ı İslam’ı savunduğu bu yazısında, şeriatın doğru anlaşılması ve uygulama ile alakalı derin çözümlemelere yer verdi. Yazı, Meşrutiyet sonrası İslamî düşünce alanında çığır açan metinlerden biri kabul edilir.
10. Hadis ve Kelam Âlimi İmam Ebû Nasr el-İyâzî’nin Vefatı (1037)
Ebû Nasr el-İyâzî, Mâlikî fıkhı ve kelamı sahasında otorite kabul edilen isimlerdendir. 31 Mart 1037’de vefat eden İmam İyâzî’nin “Siyerü’l-‘Ulemâ” ve “el-İsti‘âb” gibi eserleri, Endülüs ve Mağrip medreselerinde asırlarca okutulmuştur.
31 Mart
Bu tarih, hem askerî zaferlere hem ilim dünyasındaki gelişmelere hem de 20. yüzyılda İslamî düşünceye yön veren entelektüel hareketlere sahne olmuştur. Bedîüzzaman’ın kaleme aldığı “Reddü’l-Evham”, bu günü sadece tarihî değil aynı zamanda fikrî bir dönüm noktası hâline getirmiştir. Savaş meydanlarında kılıç kuşananlarla, kalemle tecavüzlere cevap verenlerin aynı tarihte buluşması, İslam tarihinin bütüncül derinliğini ortaya koymaktadır.
📜 “Zalimler için yaşasın cehennem!” – Bediüzzaman Said Nursî
Kaynaklar:
1- Taberî, Tarih-i Taberî, Klasik Yayınları
2- Kennedy, Hugh. The Prophet and the Age of the Caliphates, Routledge
3- Lévi-Provençal, Évariste. L’Espagne Musulmane, Paris
4- Uzunçarşılı, İ.H., Büyük Selçuklu Devleti Tarihi, TTK
5- Holt, P.M., The Age of the Crusades, Pearson
6- Faroqhi, Suraiya, Osmanlı ve Avrupa İlişkileri, İletişim Yayınları
7- Faroqhi, Suraiya, Osmanlı-Safevî Siyasi İlişkileri, İstanbul: İletişim Yayınları
8- Shaw, Stanford J., Osmanlı’da Basın ve Modernleşme, Cambridge University Press
9- Nursî, Said. Reddü’l-Evham, Volkan Gazetesi, 31 Mart 1909 – Birinci bölüm.
10- TDV İslam Ansiklopedisi, “Ebû Nasr el-İyâzî” maddesi
Benzer konuda makaleler:
- İslam Tarihinde Bugün – 1 Nisan
- İslam Tarihinde Bugün – 24 Mart
- İslam Tarihinde Bugün – 19 Mart
- İslam Tarihinde Bugün – 2 Mart
