Risale-i Nur’da “olmasaydı” ifadelerinin kaderi tahlili -3

2. Tasvir ve tahlil noktasından olmasaydı ifadesinin mütalâası

Külliyatta “olmasaydı” ve benzeri ifadelerin bir kısmı kelâmî ve kaderî bir ifadeden ziyade vaziyeti tasvir ve tahlil maksadlı kullanıldığı anlaşılır.

Mütalâası yapılacak metin şudur: “Ey dünya zevkini düşünüp, hastalıktan ızdırap çeken kardeşim! Bu dünya eğer daimî olsa idi ve yolumuzda ölüm olmasaydı ve firak ve zevalin rüzgârları esmeseydi ve musibetli, fırtınalı istikbalde manevî kış mevsimleri olmasaydı; ben de seninle beraber senin hâline acıyacaktım.”1

Metinde, eşya ve zamanın faniliğini izah için ölüm, rüzgâr, musibet, fırtına, kış gibi olmuş hâdiseler zikredilir. Bunlar olmamış olsa idi, o zaman hayat, zahmetsiz ve devamlı olurdu. Dolayısıyla buradaki “olmasaydı” ifadesi hayatın faniliğinin tasvir ve tahlili makamında kullanılmıştır.

3.Sebebin, eser üzerindeki payının etkisizliği noktasından olmasaydı ifadesinin mütalâası

Kimi olmasaydı kullanımlarında da sebeplerin, nimet üzerindeki payının etkisizliği sadedinde kullanılır. Mütalâası yapılacak metin şudur: “Evet, o adam ihsan etmeyi niyet etmeseydi, o nimet sana gelmezdi. Nimetin ademine illet olurdu.”2

Edilen bir niyet ve ardından vuku bulan nimetlenmeden çıkarılan ders, söz konusu edilmektedir.

Hem bu ifadede nimetlerin sebepler eliyle geldiği ve bu sebeplerden birisi olan taleb ve dua ile insana geleceği ve fakat niyet ve iradenin yokluğunun da nimetin gelmemesine sebep olduğu anlaşılır.

Her iki hâlde, kazası olan nimetlenme üzerinden dua ve talep etmeye işaret ve teşvik edilir.

4. İşaret ve teşvik noktasından olmasaydı ifadesinin mütalâası

Risale-i Nur’da şerden sakınmak hayra teşvik etme babından olmasaydı ifadesinin kullanıldığı vakidir. Mütalâası yapılacak metin şudur: “Bu dünya eğer daimî olsa idi ve yolumuzda ölüm olmasaydı ve firak ve zevalin rüzgârları esmeseydi ve musibetli, fırtınalı istikbalde manevî kış mevsimleri olmasaydı; ben de seninle beraber senin hâline acıyacaktım. Fakat madem dünya bir gün bize haydi dışarı diyecek, feryadımızdan kulağını kapayacak, o bizi dışarı kovmadan biz bu hastalıklar ikazatıyla şimdiden onun aşkından vazgeçmeliyiz. O bizi terk etmeden, kalben onu terke çalışmalıyız.”3

Bu metinde hayatın faniliğine işaret, hayır ve hayrat kazanmaya teşvik vardır. Bu noktadan vuku bulmuşların üzerinden sözü edilen işaret ve teşvikler yer alır.

Dipnotlar:

1- Said Nursi, Lem’alar (YAN, 2017), s. 330
2- Said Nursi, Lem’alar (YAN, 2017), s. 231
3- Said Nursi, Lem’alar (YAN, 2017), s. 330

Benzer konuda makaleler:

İlk yorum yapan olun

Makale hakkında düşüncelerinizi paylaşın...

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*