Töre cinayetleri ve ağalık nasıl biter?
Bu konularda da sağlıklı ve kalıcı çözümler ihtiva eden isabetli yaklaşımları yine Said Nursî’de görüyoruz. Çünkü o bu meseleleri de işin özünü yakalayan bir perspektifle, kavram düzeyinde çok iyi tahlil ederek çözümü ortaya koyuyor. Cehalet ağasının ancak akıl, ilim ve hikmetle mağlûp edilebileceğini söylüyor.
Töre cinayetleri ve ağalık nasıl biter?
AĞALIK NASIL AŞILIR?
Genelkurmay eski Başkanlarından biri geçtiğimiz yıllarda Güneydoğu’da çıktığı bir bayram gezisinde, “Halk terör ve siyaset ağalarından muztarip; onlardan kurtulmak gerekiyor” demişti.
Bu mesajı kendi üzerlerine alan siyaset ve aşiret kesimleri tepki gösterdiler. Devletin “teröre karşı” senelerdir destekleyip işbirliği yaptığı aşiret ve ağalar hatırlatıldı. “Üniformalı ağalar”a dikkat çekenler oldu.
Ancak bu tepki ve eleştirilerde, meselenin esasına giren pek olmadı.
Bilindiği gibi, bölgenin sosyal, kültürel ve ekonomik geri kalmışlığında, “feodal düzen” olarak da ifade edilen aşiret ve ağalık sisteminin rolüne öteden beri dikkat çekilir; ama bu yapının, sosyal dokuda yeni sıkıntılara meydan vermeden ne şekilde aşılabileceği konusu muallâkta bırakılır.
Bölge insanının, yaratılıştan gelip tarihin akışı içinde şekillenen özelliklerini dikkate almadan önerilen “devrimci” reçeteler hem sonuç getirmez, hem de yeni problemlere sebebiyet verir.
Nitekim ya baskı ve dayatma veya çıkar odaklı gayri samimî pazarlık yöntemleriyle uygulamaya konulan formüller, ağalık sisteminin olsa olsa farklı aktörlerle, ama daha da kronik halde derinleşerek devamından başka bir netice vermedi.
Hak değil, kuvvet esasına dayanan ve gücü elinde bulunduranın hükmünün geçtiği bir yapılanmada başka türlü bir sonuç da beklenemezdi.
Bu konuda sağlıklı ve kalıcı çözüm ihtiva eden isabetli yaklaşımı yine Said Nursî’de görüyoruz.
Çünkü Bediüzzaman bu meseleyi de işin özünü yakalayan bir perspektifle, kavram düzeyinde çok iyi tahlil ederek çözümü ortaya koyuyor.
Kişileri hedef almıyor, prensipleri vaz ediyor.
Münazarat’ta bu bahsi işlediği izahında, muhataplarına “Manen her bir zamanın bir hükmü ve hükümranı vardır. Sizin ıstılahınızca, o zamanın makinesini çeviren bir ağa lâzımdır” dedikten sonra, bu kavramın içeriğinin demokratik süreçle birlikte uğradığı değişimi şöyle açıklıyor:
“Zaman-ı istibdadın hakim-i manevîsi kuvvet idi; kimin kılıcı keskin, kalbi kası (katı) olsa idi, yükselirdi. Fakat zaman-ı meşrutiyetin zembereği, ruhu, kuvveti, hakimi, ağası haktır, marifettir, kanundur, efkâr-ı âmmedir (kamuoyudur); kimin aklı keskin, kalbi parlak olursa, yalnız o yükselecektir.”
Devamında, ilmin yaşını aldıkça artacağını, ama kuvvetin ihtiyarladıkça eksileceğini hatırlatan Said Nursî, kuvvete dayanan ortaçağ hükümetleri çökmeye mahkûm iken, asr-ı hâzır hükümetlerinin ise ilme istinad ettikleri için Hızırvari bir ömre mazhar olacaklarını vurguluyor.
Ve Kürtlere seslenerek, “Sizin bey ve ağa, hattâ şeyhleriniz dahi, eğer kuvvete istinad ile kılıçları keskin ise, bizzarure düşeceklerdir; hem de müstehaktırlar” diyor ve akla dayanıp, baskı ve tazyik yerine sevgiyi esas alarak, duygularını fikirlerine tâbi kılmaları halinde düşmeyip yükseleceklerini söylüyor (Age, s. 217).
Fikirleri karıştırıp hürriyet ve meşrutiyetin, yani demokrasinin kıymetini takdir etmeyenlerin kimler olduğu sualine cevap verirken de, en baş sıraya “cehalet ağa “yı koyuyor (Age., s. 229).
Böylece, kaba kuvvete dayanan ağalık sistemine vücut veren ve devamını sağlayan en önemli sebebin cehalet olduğu gerçeğine vurgu yapıyor.
Eğer ağalık sisteminden şikâyet ediliyor ve bu yapının artık tarihe karışması isteniyorsa, yapılacak şey, kişileri hedef alıp gereksiz sürtüşme ve polemiklere meydan vererek bu sistemin ömrünü daha da uzatmaktan başka bir sonuç vermeyen suçlamalarda bulunmak yerine, bu çok ilginç ve orijinal izahlar çerçevesinde akıl, bilim ve vicdan esaslı eğitim programlarıyla, akıllara ve kalplere hitap ederek, pozitif bir sosyal değişim sürecini başlatıp istikrarlı bir şekilde sürdürmek olmalı.
Hilmi Özkök’ün “Artık işler kuvvetle değil, akıl ve bilimle çözülüyor” mealindeki ifadeleri de bu mânâyı dile getiriyor.
Cehalet ağası ancak akıl, ilim ve hikmetle yenilir.
Benzer konuda makaleler:
- Bediüzzaman Said Nursi New York Üniversitesinde
- Bediüzzaman Külliyesi açılıyor
- Bursa’da Bediüzzaman mevlidi pazar günü
- BOSNA’NIN MEHMET ÂKİF’İ CEMALETTİN LATİÇ: İlhamımı Bediüzzaman’dan alıyorum
- Bediüzzaman’ın vefat ettiği otel restore edildi
- Vefatının yıl dönümünde… Bediüzzaman Dedeyi anlamak
- İktidar kavgası ve Bediüzzaman
- Diyanet, Bediüzzaman’ın eserini basıyor
- Gündem Said Nursi
- Bediüzzaman’ın türbeye ihtiyacı yoktur!
1959 Kütahya doğumlu. İlk ve ortaöğrenimini burada tamamladıktan sonra İstanbul Hukuk Fakültesini bitirdi. Fakülteye girdiği yıl Yeni Asya Yayınlarında çalışmaya başladı. Yayınevinin çıkardığı çok sayıda kitabın editörlüğünü yaptı. Bu görevini sürdürürken, 1984-92 yılları arasında, aylık Köprü dergisinin sorumluluğunu üstlendi. 1988 yılı başından itibaren yayına başlayan Bizim Aile dergisinin kurucu editörü oldu. 1992 yılından bu yana Yeni Asya Gazetesinin Genel Yayın Yönetmenliği ve Başyazarlığı görevlerini yürütüyor.
İlk yorum yapan olun