Allah’ın indirdiğiyle hükmetmeyenler

Merhum Sultan Abdülhamid’in 1876 da ilk defa; 1908 de ikinci defa ilan ettiği Hürriyet ve Kanun-u Esasi Osmanlı toplumunun farklı kesimlerinde lehte ve aleyhte dalgalanmalara yol açtı.

‘’Kanun-ı Esasi’ye karşı olanların üzerinde durdukları başlıca hususlardan biri; anayasalı rejimin hükümdarın egemenliği yerine, halkın egemenliğini koymak olduğunu bir İslam devletinde Müslüman olan ve olmayan kişilerin yönetime katılımlarıyla din-devlet ayrımının yapılacağı, bu yüzden böyle bir düzenlemeye gerek olmadığı konusuydu. Meşrutiyet rejimine gidilirse, Müslümanların hukuku yok olacak, Kanun-ı Esasi ve Mebuslar Meclisi Hıristiyanların kanun koyucu olmasını sağlayacak, bu da bir İslam devletini Hrıstiyan oylarına bağlamak demek olacaktı.’’1

Kanun-ı Esasi’nin aleyhinde olanlardan bir grup; bu kanunların halifenin yetkilerini sınırlandırdığını söylüyor ve bu sebepten karşı bir duruş sergiliyorlardı. Bir diğer grup; Müslüman olanlarla olmayanların aynı eşit haklara sahip olmalarını kabullenmiyorlardı. Başka bir grup işi daha da ileriye götürerek; Anayasanın Şeriata muhalif, dine aykırı olduğunu dillendiriyorlardı. Hatta bunun küfür (kâfirlik) olduğunu söylüyorlardı.

Bediüzzaman ise bunların aksine, koyu bir hürriyet ve meşrutiyet taraftarıydı. Gazetelerdeki makaleleriyle ve söylemleriyle, Meşrutiyetin, hürriyetin, Kanun-u Esasi’nin şeriata aykırı bir sistem olmadığını; bunun din dışı bir şey olmadığını anlatıyordu.

Bediüzzaman, bu konuda kendisine sorulan bir suale şöyle cevap vererek; Sultan Hamid’in ilan ettiği ‘Kanun-u Esasi’yi savunuyor; ümmetin önünü hem sosyal, hem de hukuki açıdan açıyordu:

‘’Maatteessüf, su-i tesadüfle hükümete itiraz edenlerden ehl-i ifrat ve ehl-i tefrite rast geldim. Ehl-i ifratın bir kısmı, Arap’tan sonra İslamiyetin kıvamı olan Etrak’ı tadlil ediyorlardı. Hatta bir kısmı o derece tecavüz etti ki, ehl-i kanunu tekfir ederdi. Otuz sene evvel olan Kanun-u Esasiyi ve Hürriyetin ilanını tekfire delil gösterdi. ‘Her kim Allahın indirdiğiyle hükmetmezse’2 ila ahir hüccet ederdi.

Biçare bilmezdi ki: ve men lem yahkum (Her kim hükmetmezse) bilmana ve menlem yusaddık’tır (tasdik etmezse, kabul etmezse).

Acaba sabık istibdadı hürriyet zanneden ve Kanun-u Esasiye itiraz eden adamlara nasıl itiraz etmiyeceğim?‘’3

Gerçek bir Türk dostu ve muhibbi olan Bediüzzaman, hem bir gerçeği tesbit ediyor, hem de Türkleri bu muterizlere karşı ayet-i kerimenin ışığında savunuyordu.

Aynı tesbitler bu gün içinde geçerli değil midir?

Bu ayette geçen ifadelere bakalım:

Ayette geçen ‘ve men lem yahkum’ bil-mana ‘vemenlem yusaddık’tır. Yani; Allahın hükümleri ile amel etmeyen değil de, Allahın hükümlerini tasdik etmeyen, Allah’ın hükümlerine inanmayan kâfir olur demektir. Zira; amel etmemek ayrıdır, inkâr etmek ayrıdır. Amel etmeyen günahkâr olur ama inkâr eden kâfir olur. Hükümet amel etmiyor olabilir ama inkârda etmiyor. Çünkü zaten anayasasının 11. maddesinde devletin dini İslam’dır demektedir.

Bu anayasayı kabul ve ilan ettiği için Türkleri ‘dalalette’ olmakla suçladılar. Ve Bediüzzaman; ‘Türkler, Araplar’dan sonra İslamiyetin kıvamıdır.’ dedi. Hem Türkleri savundu hem de Anayasaya itiraz edenlere karşı Kanun-u Esasi’yi savundu.

Günümüzde, İslam dünyası hâlâ bu konuyu tartışmaktadır. Ama Bediüzzaman’ın bu içtimai konulardaki görüş ve tahlilleri ümmete duyurulmuş ve işlenmiş olsa bu tartışmaların önü kesilir ve içtimai sahada da ümmetin önü açılmış olur.

Kaderin garip cilvesine bakın ki; Bediüzzaman’ın tabiileri, bu içtihat doğrultusunda amel edip bir siyasi partiyi ve hükümeti desteklerken, hem o siyasi parti ve hükümet hem de Nur Talebeleri bu ayetle vuruluyordu. Ama aynı suçlamayı bu ayetle yapanlar kendi siyasi görüşleri hükümet olduğunda ne hikmetse bu ayeti unutuveriyorlardı.

Demek ki Bediüzzaman ve tabiileri o günde haklıydılar bu gün de haklı çıktılar.

Dipnotlar:
1- Prof. Dr. Selda Kaya Kılıç, Kanun-ı Esasi’nin ilanı, Makaleler.
2- Maide Suresi, 5: 44
3- Bediüzzaman Said Nursî, Münazarat, YAN. s.124

Benzer konuda makaleler:

İlk yorum yapan olun

Makale hakkında düşüncelerinizi paylaşın...

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*