Doğruluk

Sual: “İşârâtü’l-İcaz’da 87 ve 93. sayfalarda geçen yalan ve sıdk ne demektir?”

 

 

 

Kur’ân yalan söylemeyi haram kılmıştır. Sıdk, yani doğruluk ise Kur’ân’ın, Allah’a imandan sonra birinci derecede emri olan bir davranıştır. Yalan söylemek büyük günah olduğu gibi, bilhassa dîn hususunda yalan söylemek, inanmadığı halde inandığını söylemek günahı katmerleştirir.

Cenâb-ı Hak şöyle buyurur: “Allah’ı ve mü’minleri güya aldatmaktadırlar. Hâlbuki onlar yalnız kendilerini aldatırlar da farkında bile olmazlar. Onların kalplerinde nifak hastalığı vardır. Âyetler peş peşe inip İslâm inkişaf ettiği halde inanmadıklarından, Allah da onların hastalıklarını arttırmıştır. Âyetlerimizi yalanlayıp durmaları yüzünden onlara pek acı bir azap vardır.”1

 

Bu âyetlerin tefsirinde Üstad Hazretleri Kur’ân’ın yedi derecede yalan söylemeyi ve nifakı gayet çirkin gösterdiğini kaydeder. Bu dereceler şunlardır:

 

1- Allah’ı kandırmak gibi imkânsız bir şey yapmak istediklerinden dinde yalan söylemeleri ahmaklıktır.

 

2- Yalanda menfaatleri bulunduğunu zannettikleri için sefihtirler, akılsızdırlar.

 

3- Yararı zarardan ayırt edemedikleri için cahildirler.

 

4- Tıynetleri pis, sıhhatlerinin madeni hasta, hayat kaynakları ölmüş olduğundan rezildirler.

 

5- Şifâ talep ettikleri halde hastalıklarını arttırdıkları için zillet içindedirler.

 

6- Elemden ve acıdan başka bir şey vermeyen acıklı bir azaba müstehaktırlar.

 

7- İnsanlarca alâmetlerin en çirkini olan yalancıdırlar.2

 

Yalan söylemek hangi hâl ve şart olursa olsun caiz değildir. Şeriatın izin verdiği kısım, “kinaye” sûretiyle kapalı ve yoruma açık konuşmaktan ibarettir.

 

Öyleyse yol ikidir: Ya susmaktır, ya da doğruluktur. Yalan söylemek İslâmiyet’in tercihi değildir. İslâmiyet’in esası doğruluktur. İmanın en özel niteliği doğruluktur. Bütün kemâlât kapılarını açacak olan da doğruluktur.3

 

Allah doğruların yardımcısıdır.

 

Dipnotlar:

1- Bakara Sûresi, 2/9, 10.

2- İşârâtü’l-İ’câz, s. 87.

3- İşârâtü’l-İ’câz, s. 93.

 

Benzer konuda makaleler:

• Doğruluk, yalan söylememek
• Doğruluk rehber olunca
• Lütfen sıdk!
• Doğruluk dini
• Doğrulukla manevî hastalıklarımızı tedavi etmeliyiz
• Hakta ve doğrulukta üslûp
• Allah çeşitli şekillerde imtihan eder
• Takiyye İslâmın şiarı değildir
• “Kazibin kizbini ilan etmek lazım”
• Sıdk ve sadakat kavramları üzerine