Tebliğ, tecdit ve mücedditlik üzerine

Sual: Tebliğ ve tecdid kavramlarını açıklar mısınız?”

TEBLİĞ MEFHUMU

Tebliğ, kelime olarak ulaştırmak, bildirmek, haberdar etmek demektir. Dinî bir terim olarak ise dinin emir ve yasaklarını bilen kimselerin bilmeyen kimselere ulaştırması demektir.

Tebliğ vazifesi başlangıçta peygamberlerin görevidir. Hatta sıfatıdır. Peygamberden sonra ise, peygamber tebliği ile aydınlanmış, dine doğru biçimde inanan herkesin sorumluluğunda olan bir görevdir. Kur’ân-ı Kerîm’de bu görev, “emr-i bilmaruf ve’n-nehy-i an’il-münker” (İyiliği emretmek ve kötülükten sakındırmak) adıyla yer alır: “Sizden, hayra çağıran, iyiliği emreden ve kötülükten men eden bir topluluk bulunsun. İşte kurtuluşa erenler onlardır.”1

Keza yine Kur’ân, “Onlar, Allah’a ve ahiret gününe inanırlar. İyiliği emrederler. Kötülükten men ederler, hayır işlerinde birbirleriyle yarışırlar. İşte onlar salihlerdendir.”2 “Mü’min erkekler ve mü’min kadınlar birbirlerinin dostlarıdır. İyiliği emreder, kötülükten alıkoyarlar. Namazı dosdoğru kılar, zekâtı verirler. Allah’a ve Resûlüne itaat ederler. İşte bunlara Allah merhamet edecektir. Şüphesiz Allah mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir.”3 buyurmakla tebliğin bütün İslâm ümmeti için önemli bir görev olduğunu hatırlatıyor.

Müslüman, Allah’ın yoluna hikmetle ve güzel öğütle çağırmakla da yükümlüdür. Kur’ân buyuruyor ki: “(Ey Muhammed!) Rabbinin yoluna, hikmetle, güzel öğütle çağır ve onlarla en güzel şekilde mücadele et. Şüphesiz senin Rabbin, kendi yolundan sapanları en iyi bilendir. O, doğru yolda olanları da en iyi bilendir.”4

TECDİD MEFHUMUNA GELİNCE

Kelime olarak yenileme, yeni yorum getirme, dinin bütün değerlerini asrın anlayışına göre yeniden yorumlama demektir. Dinî bir terim olarak ise, çağın saptığı dalâlet ve bidat fikirlerine ve hareketlerine karşı İslâmiyet’i aynı çağın anlayışı ile asla uygun şekilde yorumlama demektir. Mehmet Âkif Ersoy’un ifadesiyle Kur’ân’ı asrın idrakine sunma hareketidir.

İslâmiyet son din ve İslâm Peygamberi Hazret-i Muhammed (asm) son peygamber olduğuna göre, Hazret-i Muhammed’den (asm) sonra peygamber gelmeyecektir. Fakat İslâmiyet’i her çağın anlayışına uygun şekilde anlatan her çağda yeni mücedditler gelecektir.

Buna Peygamber Efendimiz (asm) şu hadisiyle işaret ediyor: “Ümmetimden her yüz senede bir din-i mübin-i İslâm’ı yenileyen müceddidler gelecektir.”

Müceddidler yeni din ihdas etmezler. Yeni hüküm getirmezler. Dini yorumlarken âyet ve hadislerin ruh-u aslisini esas alırlar. Çağın anlayışına uygun yeni yaklaşım biçimleri ile dini anlatırlar. Böylece Allah’ın dini her çağda sapma eğilimlerine karşı korunmuş olur. Dini korumak esasen Allah’ın taahhüdüdür. Kur’ân’da zikredilen: “Kur’ân’ı Biz indirdik ve O’nu koruyacak olan da Biziz.” Âyeti dinin her çağdaki dalâlet fırtınalarına karşı korunacağını bildiriyor.

MÜCEDDİDLERİN SONUNCUSU

Yüce İslâm Dini, her çağda Allah’ın görevlendirdiği müceddidlerle koruna gelmiştir.

İslâm’ın nüzul ettiği günden bugüne bin dört yüz küsur yıldan beri her yüz yılda bir gelerek, İslâm’ı kendi çağının idrakine sunan müceddidlerin sonuncusu Bediüzzaman Said Nursî’dir.

Bediüzzaman Said Nursî, 1878 yılında Bitlis’e bağlı Hizan nahiyesinin Nurs Köyü’nde doğdu. 1960 yılında Urfa’da vefat etti. Bediüzzaman geride 6000 sayfayı aşkın Risale-i Nur Külliyatı adıyla Kur’ân hakikatlerini asrın idrakine sunan eserler bıraktı. Bediüzzaman bu eserlerinde materyalist felsefenin ürettiği ve bir salgın halinde bütün dünyayı etkileyen maddecilik ve inançsızlık hastalığı karşısında Kur’ân’ın terü taze iman esaslarını pozitif yaklaşımlarla izah ve ispat etti. İman esaslarının temellerini teşkil eden âyetleri asrın anlayacağı üslûpta tefsir etti.

Allah, Bediüzzaman’dan ve selefi bulunan bütün müceddidlerden razı olsun. Âmin.

Dipnotlar:
1- Al-i İmran Sûresi: 104.
2- Al-i İmran Sûresi: 114.
3- Tevbe Sûresi: 71.
4- Nahl Sûresi: 125.

Benzer konuda makaleler:

Süleyman Kösmene

1963 Mersin Gülnar doğumlu olan Süleyman Kösmene, ilköğrenimini doğduğu köy olan Yarmasu köyünde yaptı. 1981 Mersin İmam-Hatip Lisesi; 1986 Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi mezunu. Milli Eğitimin çeşitli kademelerinde öğretmenlik ve idarecilik yaptı. Yeni Asya Gazetesi Fıkıh Günlüğü köşesinde günlük yazılar yazmakta olan yazarımız, İstanbul’da yayın yapan Bizim Radyo’da ve EuroNur.tv’de programlar yapmaktadır. Evli ve üç çocuk babasıdır.